Η διατήρηση της υγείας, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, είναι ένας κοινός στόχος για πολλούς ανθρώπους.
Ωστόσο, η ρύθμιση του σωματικού βάρους, της πείνας και του κορεσμού, συμβαίνει αυτόματα, χωρίς συνειδητή εντολή. Ακριβώς όπως ο καρδιακός ρυθμός, η πέψη ή η αναπνοή, είναι μερικές από τις ασυνείδητες λειτουργίες του οργανισμού.
Κάποιες ορμόνες έχουν σαν ρόλο να διασφαλίσουν ότι καταναλώνουμε τη σωστή ποσότητα τροφής που χρειαζόμαστε για να τροφοδοτήσουμε το σώμα μας κάθε μέρα. Είναι υπεύθυνες για το σήμα στον εγκέφαλο – στη ρύθμιση της πείνας και του κορεσμού.
Η γκρελίνη και η λεπτίνη αποτελούν δύο ορμόνες που συμμετέχουν στη ρύθμιση της πείνας και του κορεσμού, σε συνεργασία και με άλλες ορμόνες (το GLP-1, την κορτιζόλη και την ινσουλίνη).
Το σύστημα ρύθμισης της πείνας και του κορεσμού είναι πολύ σημαντικό, καθώς καθορίζει και δίνει τα σήματα για την λήψη τροφής που πραγματικά χρειάζεται ο οργανισμός μέσα στη μέρα. Αν αυτό απορρυθμιστεί, τότε μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πρόσληψη τροφής — περισσότερη από αυτή που πραγματικά χρειάζεται ο οργανισμός.
Αυτή η κατάσταση μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε πρόσληψη βάρους και παχυσαρκία. Οι ορμόνες- με άλλα λόγια- λειτουργούν ως χημικοί αγγελιοφόροι για να βοηθήσουν στον έλεγχο της ποσότητας φαγητού που τρώμε. Τα αισθήματα πείνας και κορεσμού δημιουργούνται από τον εγκέφαλο ως απόκριση σε έναν συνδυασμό σημάτων, συμπεριλαμβανομένων των δύο βασικών ορμονών. Η ποσότητα αυτών των ορμονών στο αίμα μας ανεβαίνει και πέφτει, σηματοδοτώντας στον εγκέφαλο πόσο αίσθημα πείνας απαιτείται σε κάθε συγκεκριμένη στιγμή. Στην πραγματικότητα υπάρχει μία περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ του εγκεφάλου, των οργάνων του γαστρεντερικού συστήματος και του λιπώδους ιστού (δηλαδή το λίπος του σώματος).
Η γκρελίνη έχει βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα: μας κάνει να πεινάμε για το επόμενο γεύμα μας. Η λεπτίνη έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα: μας βοηθά να διατηρήσουμε το φυσιολογικό σωματικό μας βάρος ελέγχοντας τα συνολικά επίπεδα πείνας και κορεσμού.
Γκρελίνη: Η ορμόνη της πείνας
Η ορμόνη γκρελίνη αποκαλείται «Η ορμόνη της πείνας» λόγω του βασικού της ρόλου στην πείνα. Χρησιμοποιείται για να δώσει σήμα στον εγκέφαλο πόσο καιρό έχουμε μείνει χωρίς φαγητό.
Η γκρελίνη παράγεται από τα κύτταρα του στομάχου. Όσο περισσότερος χρόνος έχει περάσει από το τελευταίο μας γεύμα, τόσο περισσότερη γκρελίνη απελευθερώνει το στομάχι. Τα υψηλά επίπεδα γκρελίνης στο αίμα είναι ένα σημάδι ότι έχουμε μείνει πολύ καιρό χωρίς φαγητό. Όταν η γκρελίνη φτάσει στον εγκέφαλο, ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται αυξάνοντας την όρεξή μας. Όταν τρώμε, το στομάχι μας σταματά να απελευθερώνει τόση πολύ γκρελίνη. Το επίπεδο της γκρελίνης στο αίμα μας πέφτει και ο εγκέφαλός μας σταματά να μας λέει ότι πεινάμε.
Γκρελίνη και σωματικό βάρος
Η παχυσαρκία είναι μια κατάσταση όπου το σώμα έχει αποθηκεύσει μια ανθυγιεινή ποσότητα λίπους. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν παχυσαρκία. Παραδόξως , οι παχύσαρκοι δεν έχουν περισσότερη γκρελίνη, αλλά συνήθως λιγότερη. Τα επίπεδα γκρελίνης αυξάνονται, όταν οι άνθρωποι χάνουν βάρος μέσω της δίαιτας. Αυτός μπορεί να είναι ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι συχνά αγωνίζονται να αποφύγουν να ξαναβάλουν το βάρος τους. Αντίθετα, τα επίπεδα γκρελίνης είναι χαμηλά μετά από χειρουργική επέμβαση γαστρικής παράκαμψης (απώλειας βάρους), γεγονός που μπορεί εν μέρει να εξηγήσει γιατί αυτή η θεραπεία είναι τόσο επιτυχημένη μακροπρόθεσμα.
Υψηλά επίπεδα γκρελίνης ανευρίσκονται επίσης σε άτομα με τη διατροφική διαταραχή νευρική ανορεξία και τη νόσο της καχεξίας. Όπως και με τη δίαιτα, αυτό πιστεύεται ότι είναι μια απάντηση στην απώλεια βάρους.
Λεπτίνη: Ο ελεγκτής λίπους
Η λεπτίνη, είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα λιπώδη κύτταρα, η οποία ανακαλύφθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και θεωρήθηκε το φάρμακο κατά της παχυσαρκίας. Είναι επίσης γνωστή ως ορμόνη του κορεσμού λόγω του ρόλου της στην καταστολή της πείνας, μια λειτουργία αντίθετη από αυτή της ορμόνη γκρελίνης, η οποία είναι γνωστή και ως η ορμόνη της πείνας. Μετά την παραγωγή της, ταξιδεύει με την κυκλοφορία του αίματος μέχρι τον εγκέφαλο και συγκεκριμένα στο κέντρο της όρεξης. Εκεί, δίνει το σήμα ότι ο οργανισμός διαθέτει επαρκή αποθέματα ενέργειας. Κατά συνέπεια, δρα δίνοντας σήματα κορεσμού. Δηλαδή, με απλά λόγια δίνει το σήμα στον εγκέφαλό, ότι ο οργανισμός είναι χορτάτος. Αυτό, βοηθά να περιοριστεί η πρόσληψη τροφής αλλά επίσης να αυξηθεί η ενεργειακή δαπάνη μέσω αύξησης της άσκησης.
Όταν τα λιπώδη κύτταρα είναι άδεια, η λεπτίνη δεν δίνει σήμα στον εγκέφαλο και τρώμε. Όταν τα λιπώδη κύτταρα είναι γεμάτα, τότε ο η λεπτίνη δίνει σήμα στον εγκέφαλο και σταματάμε να τρώμε.
Λεπτίνη: Τι συμβαίνει όταν το σύστημα αποτυγχάνει;
Μερικοί άνθρωποι με παχυσαρκία έχουν μια κατάσταση που ονομάζεται αντίσταση στη λεπτίνη. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλός τους δεν ανταποκρίνεται σωστά στη λεπτίνη. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν πολύ υψηλά επίπεδα λεπτίνης στο αίμα τους, αλλά εξακολουθούν να αισθάνονται ότι πρέπει να τρώνε περισσότερο. Υπάρχει μια διακοπή στην επικοινωνία - ο εγκέφαλός τους δεν ακούει το στομάχι τους. Ένας συνδυασμός διατροφής και άσκησης μπορεί να βοηθήσει στην αναστροφή της αντίστασης στη λεπτίνη και στην αποκατάσταση της ανταπόκρισης του σώματος στην ορμόνη. Μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι ο συνδυασμός διατροφής και άσκησης οδηγεί σε μόνιμη απώλεια βάρους.
Η αναλογία λεπτίνης και Γκρελίνης πριν και μετά το φαγητό.
Συμπερασματικά
Η γκρελίνη και η λεπτίνη μαζί με άλλες ορμόνες έχουν βασικό ρόλο στην ρύθμιση της όρεξης. Η κατανόηση της λειτουργίας αυτών των ορμονών αποτελεί βασικό στόχο της έρευνας για την ανάπτυξη θεραπειών κατά της παχυσαρκίας και άλλων σχετικών παθήσεων.
